Określenie słuch fonemowy albo słuch fonematyczny jest zupełnie czym innym niż słuch fizyczny. Wywodzi się on od terminu fonem, który określa całą klasę dźwięków, mających ten sam zespół cech wyróżniających. W jaki sposób ten słuch kształtuje się u dzieci?

Słuch fonemowy i fizyczny u dziecka

Szybciej u najmłodszych rozwija się słuch fizyczny niż słuch fonemowy. Może być więc tak, że dziecko doskonale słyszy, wykonuje polecenia, a wciąż ma problemy ze słuchem fonemowym, dlatego rozwój mowy może być u niego opóźniony. W wieku dziecięcym możemy mieć do czynienia z różnymi zaburzeniami słuchu fonemowego. Jeśli tak się dzieje, to należy jak najszybciej skorzystać z konsultacji logopedycznej, aby właściwie ćwiczyć słuch fonemowy.

Gdy w przedszkolu, do którego uczęszcza nasza pociecha jest logopeda, z pewnością zauważy zaburzenia słuchu fonemowego u dziecka i wdroży odpowiednią terapię. Również nauczyciele mogą zauważyć, że występuje taki problem.

Jak działa słuch fonemowy?

Słuch odgrywa ważną rolę w naszym życiu i w komunikacji. Nie tylko pozwala po prostu słyszeć dźwięki, ale i pełni funkcję ostrzegawczą, czy informującą. Bez dobrego słuchu występują u dzieci problemy w rozwoju mowy, posiadania czy czytania. Przy dobrze rozwiniętym słuchu fonemowym dziecko potrafi odróżniać od głoski, dzięki czemu dzieli zdania na wyrazy, wyrazy na sylaby, a sylaby na pojedyncze głoski. Słuch fonemowy to także zdolność i biegłość określania zjawisk takich jak intonacja czy akcent.

Co ciekawe, taki słuch nie jest zdolnością wrodzoną, ale nabytą. Dziecko nie rodzi się z rozwiniętym słuchem fonemowym, ale nabywa taką umiejętność we wczesnym dzieciństwie, pod wpływem określonych bodźców słuchowych. Już w okresie niemowlęcym zaczyna kształtować się słuch fonemowy, który jest unikalny dla każdej grupy językowej. Z czasem dziecko, które rozwija taki słuch, rozróżnia fonemy, czyli np. wyrazy o podobnym brzmieniu, jak np. kura – góra oraz potrafi odróżnić ich odmienne znaczenie. Jeśli przedszkolak ma z tym problem, powinien czynnie uczestniczyć w odpowiedniej terapii logopedycznej.

Czym skutkują zaburzenia słuchu fonemowego?

Dziecko, mające zaburzenia słuchu fonemowego, tak naprawdę może doskonale słyszeć, ale źle interpretuje to, co słyszy. Może wówczas zmagać się z problemem opóźnienia rozwoju mowy lub z wadami wymowy. Niewłaściwie realizuje głoski i ma kłopoty z dzieleniem wyrazów. Z czasem pojawia się dysleksja, problemy z zapamiętywaniem poleceń czy trudności z czytaniem ze zrozumieniem.