Empatię należy rozumieć jako zdolność współczucia, wczuwania się w sytuację innej osoby. Można powiedzieć, że jest to wrażliwość człowieka na kontekst społeczny, na emocje, zachowania innej osoby. Dzięki empatii można przyjmować różne role społeczne, wczuwać się w to, co czuje i myśli dana osoba. Osoby empatyczne oferują wsparcie i pomoc innym. Na pewno chcielibyśmy, aby takie zachowanie prezentowały nasze dzieci, ale trzeba je tego nauczyć.

Rozwój emocjonalny dziecka

We wczesnym dzieciństwie mały człowiek doświadcza całym sobą emocji, jakie przeżywa on i osoby w jego otoczeniu, np. rodzice lub rodzeństwo. Jeśli ktoś się cieszy lub smuci, udziela się to i dziecku. W swoim rozwoju emocjonalnym dziecko silne przeżywa problemy, które dla nas – dorosłych wydają się błahe.

Współodczuwanie może skutecznie zniechęcić dziecko do kontaktu z wybraną osobą – jeśli ktoś krzyczy na dziecko na podwórku, taka osoba może wywoływać lęk i strach także i u naszego dziecka. U malucha wystarczającym powodem do płaczu może być to, że w przedszkolu płacze kolega lub koleżanka. Tak wysoka wrażliwość nie jest odosobnionym przypadkiem. Większość dzieci tak ma, choć niekoniecznie wiąże się to z pragnieniem pomocy i wspierania innej osoby.

W miarę nabywania doświadczeń społecznych, wchodzenia w różne role i obserwowanie różnych modeli zachowań, dziecko uczy się zachowania się w wielu sytuacjach życiowych. Uczy się też niestety, że jego zachowania emocjonalne mogą pomóc mu w uzyskaniu pożądanych reakcji.

Nauka zachowań prospołecznych

Małe dziecko bierze przykład z rodzica i zwraca uwagę na jego reakcje w różnych sytuacjach. Zanim zachowa się w określony sposób w odpowiedzi np. na płacz innego dziecka, będzie sprawdzać, jak jego rodzice przeżywają emocje. Uczy się na ich przykładzie i czerpie naukę z doświadczeń społecznych.

Jeśli chcemy rozwijać u dziecka empatię, musimy uczyć go odróżniania dobra od zła i wzbudzać przy tym chęć niesienia pomocy, gdy komuś dzieje się krzywda. Pozwala to dzieciom odpowiednio porządkować świat i określić, gdzie mają w nim swoje własne miejsce.

Ważna jest rozmowa z dzieckiem, stosowanie języka emocji i wspólne rozpoznawanie tego, co czują inni. Mały człowiek potrzebuje, aby ktoś wytłumaczył mu różne sytuacje społeczne albo wiedzieć, w jaki sposób trzeba realizować.